ISO45001 is eindelijk een feit...

Hij is er!!

 De eerste internationale standaard met betrekking tot Veiligheid en Welzijn op het Werk. Momenteel is hij beschikbaar in het Engels en vanaf april in het Nederlands. Hij zal op termijn de OHSAS norm vervangen.  Waarom het zo lang geduurd heeft, is een punt dat we in dit artikel niet uit de doeken zullen doen. Wat we wel willen verduidelijken is wat deze norm voor u als bedrijf kan betekenen?

 

Wat niet te betwijfelen valt is dat een veiligheidsmanagementsysteem een gestructureerde aanpak biedt om de veiligheid en welzijn van alle werknemers en de partijen waarmee men samenwerkt beter te borgen. Maar waarom ISO 45001 implementeren en niet gewoon voldoen aan de wetgeving?

Laat ons even kijken naar de ongevallen statistieken: In 2016 noteerden we een frequentiegraad  van 16,55. Tien jaar eerder (in 2006) noteerden we 25,33. Dat betekent op één miljoen werkuren, 9 accidenten minder. Akkoord, een vermindering. Maar verwachten we niets beters voor een land als België. Wil niet elk bedrijf dat zijn werknemers veilig en wel de werkdag kunnen beëindigen om de volgende dag met een positief gemoed opnieuw aan te vatten?  En dan spreken we nog niet over cijfers in verband met afwezigheid op het werk ten gevolge van psychosociale en ergonomische klachten.

Voldoen aan de wetgeving is niet voldoende om het welzijn en de veiligheid van onze werknemers te verzekeren. Om ervoor te zorgen dat op termijn aandacht voor Veiligheid en Welzijn in het DNA van een bedrijf wordt ingebouwd is een systeem zoals ISO 45001 een goede basis.

Ten opzichte van andere veiligheidsmanagementsystemen heeft ISO 45001 zeker een aantal voordelen, die we hieronder graag even beschrijven.

Een eenvoudige structuur die één op één te integreren is met de andere ISO systemen zoals ISO 9001 en ISO 14001, de zogenaamde High Level Structuur (HLS):

  • Context van de organisatie
  • Leiderschap en werknemers participatie
  • Planning
  • Ondersteuning
  • Uitvoering
  • Evaluatie van prestaties
  • Verbetering

De norm schrijft met betrekking tot implementatie weinig voor - zoals dat wel het geval is met een VCA bijvoorbeeld – en geeft u als bedrijf een kader om hetgeen u reeds binnen veiligheid en welzijn hebt geïmplementeerd draadloos te integreren. In onderstaande toelichting van een aantal specifieke hoofdstukken van de norm, vindt u telkens het nummer van het hoofdstuk zoals in de norm vermeld terug.

Wat nieuw is ten opzichte van bijvoorbeeld OHSAS 18001 en zeker VCA is dat ook strategisch het bedrijf gevraagd wordt om zijn interne sterktes en zwaktes op gebied van Veiligheid en Welzijn in kaart te brengen en, rekening houdende met de specifieke opportuniteiten en bedreigingen, strategische keuzes te maken (Hoofdstuk 4: Context of the organization). Niet altijd een gemakkelijke oefening, maar verrijkend voor elk bedrijf dat hier nog nooit echt tijd heeft aan besteed. Het geeft uiteindelijk ook meer duidelijkheid over de missie en de waarden van het bedrijf, eveneens voor onze jongere werknemers steeds belangrijker.

 

Een andere nieuwigheid is het in kaart brengen van de interne en externe belanghebbenden die een impact kunnen hebben op het Veiligheids- en Welzijnsmanagementsysteem. Deze oefening gaat verder dan de werknemer in het bedrijf, het gaat over alle belanghebbenden die een impact en interesse hebben in het bedrijf. De norm verwacht duidelijkheid omtrent communicatie en het voldoen van de behoeften van deze “interested parties” (Hoofdstuk 4: Context of the organization).

stakeholder ESQ.jpg

 

 Het loont eveneens de moeite om in te gaan op leiderschap, werknemersparticipatie en consultatie en de “workers” (Hoofstuk 5: Leadership and Workers participation) :

  • Leiderschap situeert zich op alle niveaus en nog meer dan in OHSAS en VCA wordt het eigenaarschap van leidinggevenden op alle niveaus EN van alle werknemers benadrukt. Voorwaarde is om de competenties van al deze partijen te borgen via een competentiebeheerssysteem en opleidingsprogramma’s.
  • Via werknemers participatie en consultatie, wat in België wettelijk via het Comité voor Preventie en Bescherming (CPBW) op het werk wordt verzekerd, wil men leiderschap op gebied van Veiligheid en Welzijn op alle niveaus integreren. Echt leiderschap in deze context heeft immers als doel om mensen te laten zien dat ze meer kunnen dan ze zelf dachten! In deze context zou het ISO 45001 systeem er ook kunnen voor zorgen dat het CPBW, dat in sommige bedrijven eerder een  wettelijke in plaats van een functionele missie heeft, een gedragen en actief team wordt dat bijdraagt aan de veiligheidscultuur.
  • De definitie van “worker” is veel breder dan in OHSAS, en omvat personen die werken of werk-gerelateerde activiteiten uitoefenen onder de controle van de organisatie. Hieronder vallen verschillende soorten betrekkingen, betaald of niet-betaald, zoals regelmatige of tijdelijke, seizoensgebonden of occasionele werkers. De impact van deze definitie is niet te onderschatten :
    • Meermaals worden hoge risico activiteiten uitbesteed aan contractoren of derden waarbij men zich vooral contractueel indekt en minder begaan is met de veiligheid van de mensen die de taken uitvoeren.
    • Het vermijdt eveneens dat het management uit het oog wordt verloren. Zij worden nogal gemakkelijk gezien als de verantwoordelijken voor het veiligheids- en welzijnsbeleid en niet als degene die ook onderhevig zijn aan veiligheids- en welzijnsrisico’s, denk aan de  psychosociale aspecten, het meer en meer reizen, de stijgende prestatiedruk in bedrijven, …
    • Terwijl ondersteunende diensten zoals Personeelsdienst, Onderhoud, Financiële dienst dikwijls vergeten worden bij veiligheidscommunicaties, opleidingen en activiteiten, is dit geen discussiepunt meer: elke “worker” moet betrokken zijn. (Hoofstuk 7: Support)
  • De andere hoofstukken (Planning, Operation, Performance Evaluation & Improvement) zijn eisen die we ook terugvinden in OHSAS 18001.

Als besluit nemen we vooral mee dat ten opzichte van OHSAS vooral strategie, competentiebeheer, de scope van een “worker” en werknemersparticipatie en consultatie het grote verschil maken. Voor een bedrijf dat reeds OHSAS  heeft geïmplementeerd, kan de overgang naar ISO 45001 met de juiste begeleiding in een korte tijd gerealiseerd worden.

Ten opzichte van VCA gaat ISO 45001 veel verder met betrekking tot een veiligheid- en welzijnsmanagementsysteem en een overgang van VCA naar ISO 45001 zal veel meer tijd en inspanning van alle werknemers vragen. De vraag is hoe de VGM eisen van grote bedrijven naar hun contractoren en derden toe zal evolueren. Het zou niet verwonderlijk zijn, dat net zoals in het geval van ISO 9001 en ISO 14001, deze bedrijven meer en meer een ISO 45001 certificaat verwachten van hun partners.

Uiteraard staat ons ESQ team klaar om u hierin met professionalisme en plezier te begeleiden! Voor vragen over dit artikel, neem gerust contact op ons via het contactformulier.

Terug naar overzicht