ISO & climate change

Klimaatverandering en -maatregelen... ook de internationale ISO organisatie maakt er via normontwikkeling een prioriteit van! De Algemene Vergadering van ISO keurde in die zin een resolutie goed in september 2021 (Verklaring van Londen). Omdat een volledige herziening van de normen tijd zou in beslag nemen, is in februari 2024 een bijlage aan de certificeerbare normen (type A MSS) gepubliceerd rond klimaatverandering.

ISO wil hiermee een kader voorzien om klimaatveranderingsaspecten te integreren in het plannen, opstellen, herzien en actualiseren van de ISO-normen. De managementsysteemnormen (MSS) worden via de bijlage op dezelfde geharmoniseerde manier voorzien van eisen rond klimaatoverwegingen. Waar dit voor bedrijven met ISO14001 (milieu) al mee in hun managementsysteem was opgenomen, zal dit nu ook geldig zijn voor onder meer ISO9001 (kwaliteit), ISO45001 (veiligheid), ISO27001 (IT beveiliging),…

In de bijlage “Climate action changes » van de ISO normen zijn 2 toevoegingen beschreven. Deze omvatten:

• een extra EIS onder het hoofdstuk 4.1 (context van de organisatie), namelijk ‘The organization shall determine whether climate change is a relevant issue’ en
• een extra NOTE onder het hoofdstuk 4.2 (belanghebbende partijen), namelijk ‘Relevant interested parties can have requirements related to climate change’

Contextanalyse en klimaatverandering

Binnen de contextanalyse bepaal je of klimaatverandering een relevant issue is, en daarom dus moet opgenomen worden in de strategie  van het bedrijf. 

Indien je als bedrijf onder de CSRD wetgeving valt, dan is het bedrijf normaal al bezig met de verplichtingen rond klimaatverandering. Het kan dan aangewezen zijn om deze verplichting op te nemen in de contextanalyse, bijvoorbeeld door te vermelden dat de nodige middelen moeten vrijgemaakt worden om te voldoen aan de eisen van de CSRD.

Valt jullie bedrijf (nog) niet onder de CSRD wetgeving, dan is het te verwachten dat er sowieso vragen zijn of komen van klanten, om specifieke informatie aan te leveren zoals de CO2-footprint van je organisatie en andere informatie m.b.t. de herkomst van grondstoffen en de  impact van de winning van deze grondstoffen en de verwerking ervan (op milieu en op sociale aspecten zoals mensenrechten, …). Deze toenemende vraag naar duurzaamheidsinformatie over jouw bedrijf en jouw waardeketen, zou via de contextanalyse in het ISO-systeem moeten opgenomen zijn of worden.

Vanuit de vaststelling of de verwachting dat er een trend is naar meer koolstof-arme en/of circulaire producten, kan een bedrijf tot de conclusie komen dat het nodig is om hier op in te spelen om competitief te blijven. Vanaf het ontwerp van je product of dienst, zal je als organisatie de hele levenscyclus in rekening moeten brengen om de impact op klimaat (en andere milieu-aspecten) zo klein mogelijk te houden.

Niet enkel de CSRD wetgeving kan meegenomen worden in de contextanalyse. Andere Europese en lokale wetgeving die eisen stelt naar energie-efficiëntie en omslag naar hernieuwbare energie, vragen ook investeringen en horen dus ook thuis in de contextanalyse.  Bovendien dient de organisatie in hun contextanalyse te evalueren of er risico’s vanuit klimaatverandering zijn, waardoor hun eigen activiteiten of activiteiten in hun supply chain worden bedreigd.

Voorbeelden van deze risico’s kunnen zijn:

• Acute fysieke risico’s komen voort uit specifieke gevaren, m.n. weersverschijnselen zoals stormen, overstromingen, branden of hittegolven.

Voorbeelden hiervan zijn eigen sites of sites van key suppliers die in overstromingsgevoelig gebieden zijn gelegen, waardoor er een risico is ivm business continuity. Hierbij wordt best ook rekening gehouden met toekomstige klimaatscenario’s, waarbij het risico kan toenemen.

• Chronische fysieke risico’s komen voort uit veranderingen van het klimaat op langere termijn, zoals temperatuurveranderingen, zeespiegelstijgingen, verminderde waterbeschikbaarheid, biodiversiteitsverlies en veranderingen in productiviteit van grond en bodem.

Voorbeelden hiervan zijn de toenemende droogte in bepaalde gebieden, waardoor de teelt van bepaalde gewassen in het gedrang komt. Of de beschikbaarheid van water voor waterintensieve productieprocessen een issue wordt.  

• Transitierisco's: Risico’s die voortkomen uit de transitie naar een koolstofarme en klimaatveerkrachtige economie

Bijvoorbeeld, indien de omslag naar een koolfstofarme economie een shift vraagt in het huidige productengamma (bv een bepaald product moet afgestoten worden), dan zou dit een impact kunnen hebben op de lokale werkgelegenheid. De vraag kan gesteld worden of  het bedrijf momenteel wel voldoende resources (zowel menselijk kapitaal als investeringen) heeft om de omslag te kunnen maken naar koolstof-arme productie. 

Belanghebbende partijen en klimaatverandering

In het kader van de stakeholderanalyse zal je, door de nieuwe bijlage aan de ISO norm(en), moeten nagaan of er noden en verwachtingen zijn van specifieke stakeholders mbt klimaatverandering. Dit kan bijvoorbeeld zijn:

• Klanten: vraag naar producten met een lage CO2 footprint
• Investeerders: enkel investeren als “duurzaam” karakter van een project kan aangetoond worden
• Overheid: wetgeving mbt energie-efficiëntie , hernieuwbare energie, producten met lage CO2-footprint 

Wat met de doorvertaling naar de strategie?

Als klimaatverandering relevant is en opgenomen in de context- en stakeholderanalyse van een ISO-gecertificeerd bedrijf, is het verder te bekijken hoe het bedrijf hier strategisch mee zal omgaan, nu en in de toekomst. Bekijk welke actieplannen er moeten opgezet worden, hoe deze acties worden uitgewerkt, welke impact dit heeft binnen het managementsysteem, welke resources er worden voorzien om de doelstellingen rond klimaatverandering aan te pakken,…

De nieuwe bijlage bij ISO is gratis te verkrijgen via de website van NBN. Deze voegt aan de certificeerbare ISO-normen 1 eis en 1 nota toe, dit onder hoofdstuk 4. Het lijkt misschien een eenvoudige bijlage, maar heeft wel wat impact en gevolgen voor jullie management-systeem. Het loont daarom de moeite om goed na te denken over de mogelijke klimaatveranderingsaspecten binnen de context van jullie bedrijf en deze praktisch om te zetten in werkbare doelen.

 Wil je nog wat meer uitleg over hoe deze eisen praktisch vertaald kunnen worden en/of geauditeerd worden, dan zijn de APG (auditing principles guidelines) van ISO over deze eis zeker interessant, je vindt deze hier.

Of neem contact op met ons, we maken je graag wat verder wegwijs in ISO9001 én de link met CSRD of duurzaam ondernemen. 

Als extra weetje: De ISO9001 normcommissies zijn sowieso bezig met een grote review van de norm. Hou onze website in de gaten voor meer nieuws, wij volgen het op de voet.